Fakty z życia Ligonia - gwarą
Witomy Wos dzisioj bardzo piyknie! A zawrzijcie te dziuby bo teroski to my bydymy rozprowiać.
Kożdego roku obchodzymy Dziyń Szkoły. Latoś tyż! Som my radzi, że w sobota żeście sam prziśli. Piyknie witomy rechtorow i szkolorzy. Momy nadzieja, że się dzisioj bydziecie dobrze bawić i tyn dziyń zapamiyntocie. Łońskiego roku, tzn. w zeszłym roku, dziyń tyn mioł charakter regionalny, ze szczególnym uwzględnieniem naszego patrona – Karlika, Stanisława Ligonia. I tak już zostało. Latoś tyż tak bydzie i na bezrok, tzn. w przyszłym roku.
Kożdy region w tym kraju je inakszy, kożdy jest piykny. Mo swoja kultura. Nasza śląsko kultura, gwara, obyczaje, tradycja, som rychtyk piykne, bo som nasze. Niy muszymy się tego wstydzić. Bestoż chcymy cobyście jom lepi poznali. I żebyście lepi poznali naszego patrona, kiery był Ślonzokiym i był z tego rod. Nasze starziki dobrze go znali i radzi słuchali bez radio jego rozprowianio. My sie za nieskoro urodzili coby go znać, ale momy okazja go poznać choćby w takim dniu jak Dziyń Szkoły!
Wy kierzi chodzicie do klas drugich i trzecich ło Ligoniu jużeście dość dużo słyszeli. Braliście udział w konkursach ło jego życiu, w tym roku tyż tak bydzie. Jak już bydzie tak daleko to domy Wom znać. A bydzie Wom lżyj jak teroski uważnie posłuchocie, bo chca Wom ło Ligoniu porozprowiać.
Jak my już pedzieli Stanisław Ligoń był Ślonzokiym, pochodził z Chorzowa. Piyrwej godało się na to miasto Królewsko Huta. Urodził się downo, przeszło sto lot tymu. Jego łojciec robił na grubie, a po robocie pisoł wiersze. Jak Ligoń był małym śpikiym, łaził do nimieckij szkoły, bo była germanizacja (w drugij klasie bydziecie ło tym godać na lekcjach). Ale u niego w chałpie zawsze godało się po polsku, bo to była polsko familijo. Cołko rodzina była polskigo ducha, a były to czasy, kiedy Polski na mapie byś niy znod. Przez ta ich polskość pierońskie władze pruskie ich szykanowały. Ej, czynsto tyż Stanik lotoł głodny. A był z niego zdolny bajtel. Dobrze się uczył i niy chcioł iść na gruba abo na bana. Łon się chcioł uczyć malowania, i to niy malowania izbow, ale obrazow. I tak się stało. Uczył się niy yno na Ślonsku, ale tyż w Poznaniu, Krakowie i Berlinie. Jak już przijechoł na Śląsk, chytoł się rostomajtych robót: ilustrowoł książki, organizowoł występy chórów i teatru amatorskigo, robił dekoracje w teatrze. Pracowoł tyż tukej niedaleko, w Mikolowie!!! Był grafikiem w wydawnictwie Karola Miarki. Ale krotko!!!
Nasze starziki i starki znajom go z jego pseudonimu Karlik. Tak się mianowoł kiedy malowoł i pisol śmiyszne rzeczy w czasopiśmie „Kocynder”. Dużo się tyn chłop urobił, aby Ślonsk zaś noleżoł do Polski. W 1914 roku wybuchła I wojna światowo (trzecie klasy to już wiedzom). Po wojnie Stanisław zajoł się politykom. Ja!!! Wtedy ludziska się pośmioli przi zieleźnioku, jak nasz Karlik z „Kocyndra” rozprowioł. Chłopy kończyły robota, baby gnały co tchu do dom abo do somsiada, aby posłuchać „Karlikowego rządzenia” i godały „ale im doł, ale im doł”!!!!! Bardzo się naszymu Karlikowi podobała robota w radio, kiere powstało w 1927 roku w Katowicach, pora lot późni Ligoń zostoł jego dyrektorym – to je ważne, bo w maju tam pojadymy, tak żebyście to pamiyntali!!! Ligoń rod rozprowioł po ślonsku, wzruszoł i rozśmiyszoł. Wtedy to pojawiła się audycjo „Bery i bojki”. My tera mogiymy se je poczytać, bo pora razy wydano była książka „Bery i bojki śląskie”. Momy jom tyż w naszej szkolnej bibliotece.
Jak wybuchła wojna to go życie przeciepowało z jednego kraju do drugigo. Kaj łon nie był???
Na Węgrzech, Cyprze, w Jugosławi, Turcji, Jerozolimie. Na szczynście przeżył, wrócił na swój ukochany Ślonsk i chycił się zaś swoi roboty. Rod był robocie w radio, mioł do tego grajfka. Ludzie mu przoli, tzn. kochali go.
Jak umar w 1954 roku to wtedy godali: „odszedł ostatni wielki z wielkiego rodu Ligoniów”. Stanisław Ligoń ni mioł syna, urodziły mu się yno cery i to aż piyńć.
Czymu my go wybrali na patrona naszyj szkoły???
Ligoń to był rychtyk fajny chłop!!!
Wesoły, odważny, mądry, kochoł Ślonsk. Poradził piyknie godać po naszymu i przoł ludziom.
opr. Anna Nowak, Marta Gołka